Türkiye’de 1 Ocak 2019 tarihi itibariyle  alışverişlerde ücretli poşet uygulaması başladı.

1 Ocak’tan önce tüm marketler, kasaplar, manavlar,  unlu mamül satıcıları, sattıkları ürüne poşet veriyordu.

Ama Hükümet, Doğayı korumak adına 1 Ocak 2019 tarihinden itibaren  marketlerde alışveriş sonrası  alınacak poşetlerin 25 kuruştan satılmasını kararlaştırdı. Bundaki amaç hem   doğayı kirleten plastik ve poşet  kullanımını asgariye indirmek, hem de insanları daha sağlıklı yaşamaya yöneltmekti.

Plastik poşetlerin ücretli olarak satışı ile ilgili Kanun Maddesi 01/01/2019 salı gününden itibaren uygulamaya girdi. Yalnız ekmek, manav ve şarküteri reyonlarında satılan gıdaların hijyenini sağlamak için kullanılan  çift kat kalınlığı 15 mikron ve altında olan 50x35cm ebadından küçük, hışır poşet diye adlandırdığımız atlet ve naylon torba olarak kullanılan poşetler kapsam dışında ücretsiz. Ama kasalarda, alışveriş sonrası tüm alışveriş poşetlerini toplu olarak bir büyük boy, markalı ve markasız 15 mikron ve üzerindeki poşete koyan müşterilere 25 krş karşılığında poşet veriliyor.

Bu kapsamda, plastik poşetlerin satışı, beyanı, geri kazanım katılım payı tahsili ile birlikte izleme, kontrol ve denetimine ilişkin hususları içeren Plastik Poşetlerin Ücretlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca hazırlanarak Bakanlık web sayfasında duyurulmuştu. Plastik poşetlerin ücretli olarak satışı, faaliyet türü ne olursa olsun uzaktan satışlar da dahil olmak üzere, istisnasız tüm satış noktalarında (tekstil, oyuncak, elektronik, gıda ve benzeri) 1/1/2019 tarihinden itibaren gerçekleştirilecek ve plastik poşetlere uygulanacak asgari ücret, adet başına vergiler dahil 25 kuruştur.  Satış noktaları bu ücret içerisinden 15 kuruşu, 'Geri Kazanım Katılım Payı' olarak Bakanlık Merkez Saymanlık Müdürlüğü hesabına yatıracaktır. 10 kuruşta poşeti veren kuruluşa kalacak.

Bu uygulama yılbaşı öncesi pek önemsenmese de  1 Ocaktan itibaren hayli önemsenmeye başlandı. Öyle ki internet sitelerinde, sosyal medyada geyikler bile başladı. Birçok insan uygulamayı eleştirirken matrak geçenler oldu, uygulamanın ertelenmesini veya kanunun geri çekilmesini isteyenler oldu.

TV ekranlarında ise el arabasını alıp markete dalanlar olduğunu gördük. Belki espri olsun diye böyle davrananlar oldu, ama 21. Yüzyıl Türkiyesi’ne o görüntüler hiç yakışmadı.

Bilgilerin  ve Plastik Poşetlerin Ücretlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar hakkında Tarsus’ta bazı oda başkanları üyelerini bilgilendirirken en ciddi ve önemli açıklamaları Bakkallar ve Bayiler Odası Başkanı Erdoğan Yalçın bey yaptı.

Bu konuda birçok gazetenin köşe yazarı da görüşlerini açıkladı. Bence en güzel etki ve tepkiyi Hürriyet yazarı Ahmet Hakan yapmış. Hakan,  poşet uygulamasının plastiğe karşı açılmış şahane bir mücadele olduğunu belirtirken poşetlerde reklam kullanılmamasını, reklam kullananlardan alınacak paranın çevre ile mücadele fonuna aktarılmasını istemiş. Buda akılcı bir durum.

Birde vatandaşlar  önceden kullandıkları poşetleri yıkayıp tekrar kullanabilmeli, bunlarla alışverişe gittiklerinde bu poşetleri kullanabilmeli o zamanda 25 kuruş alınmasının önüne geçilmelidir.

Benim bir başka tesbitim ise şu oldu.

Türkiye’de zamlar, enflasyon, asgari ücret belirlenmesi, Suriyeliler konusu, yerel seçimler gibi birçok sorun ve gündem oluşturan konular varken 3 -4 gündür nedense ülkemizde en önemli gündem maddesi bu poşet uygulaması olmuştur.

Oysa poşet için verilecek 25 kuruş beklide herkesin önem vermediği bir rakamdır. Buna rağmen o 25 kuruşlar birden bire ne kadar önem kazandı biliyor musunuz? Sanırım çok zaman alışverişlerde nakit verdiğimiz zaman para üstü olarak önemsemediğimiz 25-50 kuruşlar da böylece kıymetlendi.

Peki şimdi soruyorum. Bu poşet uygulamasının getirisi veya götürüsü ne olur?

Bu sorunun cevabını deneme yanılma ile öğreneceğiz. Belki de poşet parası vermemek için yeni icatlar yapacağız, yada ninelerimizin - annelerimizin geçmişte kullandığı “FİLE” veya “ÇANTA” sistemine geri döneceğiz.

Sözün özü, hakkımızda hayırlısı ne ise o olsun. Cumanız mübarek olsun diyerek poşet mevzusunu izlemeye devam edeceğiz diyorum.